Chiński zodiak, czyli sheng xiao (生肖), jest systemem opartym na kalendarzu księżycowym. W nieco zmienionych wersjach używa się go również m. in. w Japonii, Korei Południowej, Wietnamie, Kambodży, Singapurze czy Tajlandii. Data rozpoczęcia nowego roku księżycowego jest ruchoma i przypada na okres od 21 stycznia do 20 lutego.
Chiński zodiak
Chiński zodiak składa się z dwunastu ziemskich gałęzi, które wyznaczono w oparciu o cykl obiegu Jowisza wokół Słońca, w przybliżeniu wynoszącego 12 lat. Dla ułatwionego zapamiętywania, każdej z ziemskich gałęzi przypisano jedno ze zwierząt, które stały się symbolami chińskiego zodiaku. Wraz z niebiańskim pniami, czyli dziesięciostopniowym systemem cyklicznym używanym w chińskiej astrologii, ziemskie gałęzie tworzą sześćdziesięcioletni cykl zodiakalny.
Dodatkowo co rok uwzględnia się jeden z pięciu żywiołów – metal, wodę, ogień, drewno lub ziemię, jak i Yin w przypadku lat nieparzystych i Yang w przypadku lat parzystych. Każdy z tych aspektów ma wpływ na osobowość osoby urodzonej w danym momencie.
Cztery Filary Przeznaczenia
W przeciwieństwie do zachodniego systemu zodiakalnego, chiński zodiak dzieli się nie tylko na miesiące, ale również lata, dni oraz godziny. Podział ten nazywany jest Czterema Filarami Przeznaczenia lub Ba Zi (八字, osiem znaków) i jest to system działający już do czasów dynastii Han. Każdy z filarów odpowiada rokowi, miesiącowi, dniu lub godzinie urodzenia i przypisane są mu dwa znaki – po jednym z niebiańskich pni oraz ziemskich gałęzi. Na ich podstawie możliwe jest uzyskanie informacji o poszczególnych okresach oraz aspektach życia człowieka:
- rok – przodkowie oraz wczesne życie
- miesiąc – rodzice oraz okres dorastania
- dzień – partner oraz dorosłe życie
- godzina – potomstwo oraz późne lata życia.
Historia o wyścigu do Bramy Niebios
Dwanaście zwierząt chińskiego zodiaku to Szczur, Wół, Tygrys, Królik, Smok, Wąż, Koń, Owca, Małpa, Kogut, Pies oraz Świnia. Kolejność ich występowania związana jest z historią o wyścigu ogłoszonym przez Nefrytowego Cesarza. Istnieje wiele wersji tej historii, jednak najpopularniejsza z nich mówi o tym, że Nefrytowy Cesarz chciał znaleźć sposób na obliczanie czasu. W dniu swoich urodzin postanowił zorganizować wyścig i zaprosić do niego zwierzęta, które mogłyby zostać patronami następnych lat. Miejsce zajęte w wyścigu miało odpowiadać ich randze, dlatego był to dla nich wielki honor.
Następnego dnia szczur obudził się najwcześniej i rozpoczął wyścig jako pierwszy. Na swojej drodze napotkał jednak rzekę. Silne prądy uniemożliwiły mu przejście na drugą stronę, dlatego zdecydował się poczekać. Po długim czasie zauważył zbliżającego się woła. Korzystając z okazji, sprytny szczur wskoczył do jego ucha. Cierpliwy wół nie widział w tym problemu i spokojnie przekroczył rzekę, a wtedy szczur pognał ku Bramie Niebios, zajmując pierwsze miejsce, zaraz przed wołem.
Trzecie i czwarte miejsce przypadło tygrysowi i królikowi. Tygrys dobiegł do bramy jako pierwszy, ponieważ królik musiał przeprawić się przez rzekę skacząc po kamieniach.
Piąte miejsce zajął smok. Nefrytowy Cesarz, oczarowany potęgą zwierzęcia, oznajmił, że jego synowi może przypaść następne miejsce, jednak tego dnia smok na zabrał ze sobą swojego syna. Wtedy pojawił się wąż mówiąc, że jest przybranym synem smoka i zajął miejsce szóste.
Następnie do bramy dobiegli koń i owca. Obydwoje chcieli ustąpić sobie nawzajem drogi. Widząc ich uprzejmość, Nefrytowy Cesarz oddał im miejsce siódme oraz ósme. Małpa dogoniła przeciwników skacząc pomiędzy drzewami i skałami, dzięki czemu zajęła dziewiąte miejsce.
Ostatni do Bramy Niebios dotarli kogut, pies i świnia. Pies, pomimo swojej sprawności, zajął miejsce jedenaste, ponieważ chciał pobawić się w rzece. Świnia z kolei zatrzymała się po drodze, by coś zjeść i zasnęła, dlatego przypadło jej miejsce ostatnie.
W tej historii występuje również kot. Wraz ze szczurem byli najlepszymi przyjaciółmi i słysząc informację o wyścigu postanowili obydwoje wziąć w nim udział. Umówili się, że obudzą się wcześnie rano i rozpoczną bieg, jednak następnego dnia szczur był zbyt podekscytowany wyścigiem i zapomniał o swoim przyjacielu kocie. Gdy kot obudził się i dotarł na miejsce, zawody już się skończyły. W taki sposób tłumaczy się wzajemną niechęć szczurów i kotów.
Znaczenie zwierząt chińskiego zodiaku
Każde ze zwierząt chińskiego zodiaku ma pewne cechy, które są przypisywane również osobom urodzonym w roku reprezentowanym przez dane zwierzę. Dla przykładu woły są opisywane jako pracowite i cierpliwe, króliki eleganckie i odpowiedzialne, węże inteligentne i tajemnicze, a psy lojalne i szczere. Oprócz tego na ich podstawie tworzone są horoskopy, ale dostępne są też wykresy pokazujące które znaki się ze sobą dogadują, a które nie, oraz szczęśliwe i nieszczęśliwe kolory, liczby, a nawet kierunki.
Warto jednak pamiętać, że rok, którego patronem jest zwierzę odpowiadające naszej dacie urodzenia, jest uznawany za pechowy. Ten czas może okazać się pełen wyzwań i przeszkód, dlatego należy szczególnie zwracać uwagę na swoje bezpieczeństwo i samopoczucie. Dla dodatkowej ochrony przez cały rok powinno się nosić czerwone elementy, które przynoszą szczęście.
Lata urodzenia i chińskie znaki zodiaku
- Szczur – …1936, 1948, 1960, 1972, 1984, 1996, 2008, 2020, 2032…
- Wół – …1937, 1949, 1961, 1973 1985, 1997, 2009, 2021, 2033…
- Tygrys – …1938, 1950, 1962, 1974, 1986, 1998, 2010, 2022, 2034…
- Królik – …1939, 1951, 1963, 1975, 1987, 1999, 2011, 2023, 2035…
- Smok – …1940, 1952, 1964, 1976, 1988, 2000, 2012, 2024, 2036…
- Wąż – …1941, 1953, 1965, 1977, 1989, 2001, 2013, 2025, 2037…
- Koń – …1930, 1942, 1954, 1966, 1978, 1990, 2002, 2014, 2026, 2038…
- Owca – …1931, 1943, 1955, 1967, 1979, 1991, 2003, 2015, 2027, 2039…
- Małpa – …1932, 1944, 1956, 1968, 1980, 1992, 2004, 2016, 2028, 2040…
- Kogut – …1933, 1945, 1957, 1969, 1981, 1993, 2005, 2017, 2029, 2041…
- Pies – …1934, 1946, 1958, 1970, 1982, 1994, 2006, 2018, 2030, 2042…
- Świnia – …1935, 1947, 1959, 1971, 1983, 1995, 2007, 2019, 2031, 2043…
Polska
Chiny